Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

Η Γη ως ουράνιο σώμα

Στην παρακάτω παρουσίαση γίνεται προσπάθεια να  οπτικοποιηθούν έννοες που σχετίζονται με τη γεωγραφική εξέταση του πλανήτη Γη.

Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012

Γελοιογραφίες του '40

Στιγμές από την Ιστορία της γελοιογραφίας
Γελοιογραφία ονομάζεται η αναπαράσταση προσώπων, πράξεων και καταστάσεων κατά τέτοιο τρόπο που να προκαλεί σ’ εκείνους που τη βλέπουν γέλια ή αισθήματα σαρκασμού. Αυτό επιτυγχάνεται με τη μεγέθυνση ενός βασικού χαρακτηριστικού, έτσι που να παραμορφώνεται το πρόσωπο, χωρίς φυσικά να εξαφανίζονται τα κύρια χαρακτηριστικά του εικονιζόμενου.  Ο θεατής αναγνωρίζει τα πρόσωπα ή την κατάσταση παρά την παραμόρφωση που έχουν υποστεί. Μια γελοιογραφία συνοδεύεται συνήθως από ολιγόλογη λεζάντα. Υπάρχουν βέβαια και γελοιογραφίες χωρίς λόγια.
                                       Ανωνύμου, από το "Ελληνικόν Μέλλον" της 31/10/1940.
Συχνά μια γελοιογραφία μπορεί να δώσει καλλιτεχνική απόλαυση ισχυρότερη και από τα ίδια τα κείμενα,

                          Γελοιογραφία του 1870, Νέος χάρτης της Ευρώπης 1870


Η γελοιογραφία ως συστηματική καλλιτεχνική έκφραση είναι δημιούργημα της νεότερης εποχής και ειδικότερα της Αναγέννησης. Ο πρώτος πραγματικός δημιουργός γελοιογραφιών είναι ο μεγάλος αρχιτέκτονας του 17ου αι. Μπερνίνι.




Μπερνίνι, Ο καρδινάλιος Σ. Μποργκέζε 1650

Η Αγγλία από τις αρχές του 19ου αι. με τον Τ. Ράουλαντσον και τον Τζ. Τζίλλρεϊ πρωταγωνιστεί στην πολιτική γελοιογραφία. Μετά το 1830 κυκλοφορεί το περιοδικό "Μηνιαίο φύλλο γελοιογραφίας" όπου συνεργάζεται ο πρίφημος γελοιογράφος Σέυμουρ.


Τζέιμς Τζίλρεϊ, Ηπουτίγκα σε κίνδυνο

Η Γαλλία μετά την ανατροπή του Ναπολέοντα, έχει τον κορυφαίο Ντωμιέ και το περιοδικό "Carricature". Ανάλογα περιοδικά γελοιογραφιών κυκλοφορούν στην Αμερική, όπως το "Puck".




         Οι κ. Β. Ουγκώ και Ε. Ζιραρντίν προσπαθούν να στηρίξουν τον πρίγκιπα   Λουδοβίκο, αλλά δεν υπάρχει σταθερότης.

Στα τέλη του 19ου αι. βελτιώθηκε η τεχνική παραγωγή των εικόνων, πράγμα που βοήθησεπερισσότερο τη γελοιογραφία , ιδιαίτερα την έγχρωμη. Τον εικοστό αι., η φωτοχημική αναπαραγωγή των εικόνων, βοήθησε τους γελοιογράφους να κυκλοφορούν πλατιά τις γελοιογραφίες τους στα περισσότερα έντυπα μέσα.

Η ελληνική γελοιογραφία άρχισε να αναπτύσσεται το 1840, οπότε και εκδίδονται, κατά την προετοιμασία του κινήματος του 1843, σατιρικά φύλλα όπως "Σφήκα", "Τρακατρούκα" και "Κώνωψ".

Νέα ώθηση στη σάτιρα δίνει ο αγώνας για την έξωση του Όθωνα το 1857.




Παρελθούσα και κρατούσα τάξη στην Ελλάδα


Ουσιαστική ανάπτυξη της ελληνικής γελοιογραφίας έχουμε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι., με κορυφαίο περιοδικό σάτιρας τον "Ασμοδαίο" του Άννινου.






Τριπλη προστασία (Ξενοκρατία) και Η Ανάπηρη ηγετική τάξη, Ασμοδαίος, 1875




Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η οικονομική κρίση

Δικομματισμός, 1885

Παράλληλα αναπτύσσεται η γελοιογραφία στην Κωνσταντινούπολη με το περιοδικό"Μώμος" το 1877, που όμως γρήγορα πέφτει θύμα της λογοκρισίας του Αμπντούλ Χαμίτ Β΄.

Μετά το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908, επανεκδίδονται πολλά σατιρικά περιοδικά στην Πόλη και συνεργάζονται σε αυτά πολλοί Έλληνες γελοιογράφοι. Το 1913 εκδίδεται το "Ημερολόγιο των Πέντε" από τους Γκεϊβέλη, Δημητριάδη κ. ά. Οι διώξεις που εξαπολύουν οι Τούρκοι αναγκάζουν πολλούς γελοιογράφους να εγκατασταθούν στην Αθήνα, όπου δίνουν νέα ώθηση στην ελληνική γελοιογραφία.
Γελοιογραφία του 1940 του Φ. Δημητριάδη
Η ελληνική γελοιογραφία φτάνει στην κορύφωσή της με τον πόλεμο του 1940 στην Αλβανία. Η γελοιογραφία του Μουσολίνι και των Ιταλών στρατιοκρατών έδωσε πλούσιο υλικό σε γελοιογράφους όπως ο Φωκίων Δημητριάδης, ο Μπέζος, ο Γκεϊβέλης, ο Καστανάκης κ. ά.



Γελοιογραφία του Ν. Καστανάκη, 1940
    Μετά τον πόλεμο μια νέα πλειάδα γελοιογράφων όπως ο Αρχέλαος, ο Παυλίδης, ο Τερζόπουλος, ο Πολενάκης κ. ά., καλλιεργούν την πολιτική και κοινωνική γελοιογραφία.



Γελοιογραφία του Κ. Μητρόπουλου

Τέλος μετά το 1950 και με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, ακολουθούνται νέοι εκφραστικοί δρόμοι, πιο αφαιρετικοί. Σημαντικοί γελοιογράφοι αυτής της περιόδου είναι οι Κ. Μητρόπουλος, Μ. Μποσταντζόγλου (Μποστ), Ι. Κυριακόπουλος (Κυρ), Η. Σκουλάς, Ι. Λογοθέτης(Λογό), Ορνεράκης κ. ά., που εκθέτουν τη δουλειά τους καθημερινά στον τύπο και παράλληλα εικονογραφούν βιβλία και άλλα έντυπα.

Στην παρουσίαση που ακολουθεί, γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν γελοιογραφίες του πολέμου του 1940 καθώς και βιογραφικά στοιχεία των δημιουργών τους.